Tranh chấp đất đai, người chết, kẻ đi tù

Theo Cáo trạng, nội dung vụ án được tóm tắt như sau: Anh Nguyễn Duy Đ (hiện cư trú tại tỉnh Bình Phước) mua 9,5ha đất Lâm nghiệp thuộc tiểu khu 263, xã Ea Bung, huyện Ea Súp từ một người dân ở huyện Ea Súp, tỉnh Đắk Lắk. Đây là diện tích đất mà UBND tỉnh Đắk Lắk giao cho UBND huyện Ea Súp quản lý nên quá trình mua bán đất các bên tự thỏa thuận viết giấy tay mua bán với nhau. Đến năm 2016, xảy ra tranh chấp đất giữa anh Đ với Đặng Văn H, cư trú tại thị trấn Ea Súp, huyện Ea Súp và một số người khác, thì anh Đ đã viết giấy tay giao đất cho Phạm Thị Phượng mượn để trồng cây và nhờ Phượng giữ đất. Từ đó, Phượng đã trồng và thu hoạch được 01 vụ lúa trên một phần diện tích đất trên. Phần diện tích đất còn lại do có độ cao không trồng được cây lúa nên ngày 05/12/2017 con trai của Phượng là Nguyễn Văn Hoàng đã dùng máy cày san ủi đất thì bị con trai H là Đặng Văn S không cho Hoàng cày đất và dùng dao chém gây thương tích 05%. Khoảng 09 giờ 30 phút ngày 16/12/2017, Đặng Văn S, Đặng Công B, Vũ Hồng P (đều cư trú tại thị trấn Ea Súp, huyện Ea Súp) điều khiển xe cày vào cày xới diện tích đất trên. Đến 11 giờ 30 phút cùng ngày, gia đình Phượng phát hiện nên 2 con trai của Phượng là Nguyễn Văn Hoàng, Nguyễn Văn Hiệp cùng Dương Văn Huấn đi ra ngăn cản. Tại đây, Hoàng lấy con dao rựa chém trúng tay trái của S thì S bỏ chạy. Đặng Văn H đã rủ Đặng Công H điều khiển xe ô tô tải độ chế chở H, Nguyễn Cao N, Trịnh Sơn T, Phạm Thế V mang theo dao, mã tấu, gậy, súng tự chế đi vào chỗ S, B, P đang cày đất. Đến khu đất đang tranh chấp, H bảo anh P nổ máy cày để tiếp tục cày đất.

Thấy nhóm H đi ngang qua giơ tay có ý khiêu khích và tiếp tục cày đất thì Phượng đã gọi điện thoại báo cho chính quyền địa phương nhờ can thiệp; đồng thời, gọi điện thoại báo cho một số người dân xung quanh đến giúp đỡ gia đình bà Phượng giữ đất và đuổi nhóm H đi. Đến khoảng 13 giờ 00 phút cùng ngày 16/12/2017 thì có khoảng 30 - 40 người dân tộc Kinh, dân tộc Ê Đê cả nam và nữ, mang theo hung khí như: Cuốc, xẻng, gậy gộc… đến đứng rải rác ở khu vực sân trước lán trại của Phượng, bàn tán tìm cách đối phó với nhóm H. Phạm Thị Phượng đi ra nói với mọi người đang tập trung trước nhà mình: “Tất cả mọi người phải bình tĩnh, trước tiên phải giải quyết bằng lời, nếu họ đánh mình thì mình đánh trả”. Sau đó, một số người tản ra xung quanh lán trại của Phượng tìm và chuẩn bị hung khí đi đến mảnh đất mà nhóm H đang cày. Khi thấy nhóm người bên nhóm Phượng đến gần thì nhóm H nhảy lên thùng xe ô tô tải và xe máy cày cầm dao, mã tấu, gậy đứng chờ. Thấy nhóm Phượng đi đến cách khoảng 7 - 8m thì H nói: “Thằng nào tiến đến là tao giết”, còn Đặng Công H lấy 01 khẩu súng tự chế trong người, dạng súng côn ổ quay cầm ở tay và nói: “Thằng nào vào tao bắn” thì Huấn nói: “Mày ngon bắn chết tao đi”, Hiệp nói: “Súng mày bắn được bao nhiêu người” rồi nhóm Phượng vẫn tiếp tục tiến đến Đặng Công H cầm súng chĩa nòng súng lên trời bóp cò, súng nổ, ngay lập tức người trong nhóm Phượng cầm hung khí như dao, gậy sắt, cuốc… cùng xông lên tấn công nhóm H. Hậu quả làm cho Phạm Thế V tử vong; Trịnh Sơn T bị vỡ sọ, tụ máu nội sọ, dập não thương tích 77%; Nguyễn Cao N bị thương tích 25%, Đặng Công B bị thương tích 28%; Đặng Văn S bị thương tích 19%; Đặng Văn H bị thương tích 33%; Đặng Công H bị thương tích 37%; Vũ Công P bị thương tích 04%.

Tại phiên tòa, đại diện Viện kiểm sát tham gia phiên tòa đã đưa ra chứng cứ buộc tội và đã đánh giá tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội đối với hành vi phạm tội do các bị cáo gây ra và vẫn giữ nguyên quyết định truy tố đối với các bị cáo tại bản Cáo trạng. Đồng thời đưa ra các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự đối với các bị cáo và đề nghị Hội đồng xét xử tuyên bố các bị cáo phạm tội “Giết người” và tội  “Cố ý gây thương tích”.

Các bị hại và người đại diện hợp pháp của bị hại đề nghị Toà án giảm nhẹ hình phạt cho các bị cáo. Các Luật sư bào chữa cho các bị cáo cho rằng các bị cáo phạm tội thuộc trường hợp tinh thần bị kích động mạnh do hành vi trái pháp luật nghiêm trọng của bị hại gây ra nên đề nghị Hội đồng xét xử chỉ xét xử các bị cáo về tội “Giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh” theo Điều 95 Bộ luật hình sự 1999.

Hội đồng xét xử đã phân tích, đánh giá hành vi phạm tội của các bị cáo và cho rằng hành vi của các bị cáo không thuộc trường hợp tinh thần bị kích động mạnh, bởi lẽ, những bị hại Phạm Thế V, Trịnh Sơn T, Đặng Công B, Nguyễn Cao N, Vũ Hồng P không có mâu thuẫn, không có hành vi trái pháp luật nghiêm trọng đối với các bị cáo; chỉ có bị hại Đặng Văn H, Đặng Văn S, Đặng Công H là người trực tiếp tranh chấp đất đai với bị cáo Phượng là có một phần lỗi. Do đó, Hội đồng xét xử đã tuyên bố tất cả các bị cáo đều phạm tội “Giết người” và tội  “Cố ý gây thương tích” và xử phạt bị cáo cao nhất là 21 năm tù và bị cáo nhẹ nhất là 14 năm tù cho cả hai tội.