Quy định mới về điều kiện, trình tự, thủ tục rút ngắn thời gian thử thách của án treo theo Luật Thi hành án hình sự năm 2019 (có hiệu lực kể từ ngày 01/01/2020).

Thứ nhất: Luật thi hành án hình sự năm 2010 không quy định về điều kiện rút ngắn thời gian thử thách của án treo mà chỉ nêu thủ tục rút ngắn thời gian thử thách của người được hưởng án treo. Về điều kiện, trình tự thủ tục, thời hạn xem xét quyết định rút ngắn thời gian thử thách của án treo được quy định tại Thông tư liên tịch số 08/2012/TTLT-BCA-BQP-TANDTC-VKSNDTC ngày 14/8/2012 và Nghị quyết số 02/2018/NQ-HĐTP ngày 15/5/2018 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng Điều 65 của Bộ luật hình sự về án treo.

Các quy định về điều kiện, thủ tục thủ tục rút ngắn thời gian thử thách của án treo đã được quy định cụ thể tại Điều 89 và Điều 90 Luật Thi hành án hình sự năm 2019.

Tại Điều 89:  Rút ngắn thời gian thử thách đối với người được hưởng án treo, quy định:

“....

2. Người được hưởng án treo chỉ được xét rút ngắn thời gian thử thách mỗi năm 01 lần, mỗi lần từ 01 tháng đến 01 năm. Trường hợp thời gian thử thách còn lại không quá 01 tháng thì có thể được rút ngắn hết thời gian thử thách còn lại. Người được hưởng án treo có thể được rút ngắn thời gian thử thách nhiều lần, nhưng phải bảo đảm thực tế đã chấp hành ba phần tư thời gian thử thách.

...”

Như vậy,  khoản 2 Điều 89 Luật Thi hành án hình sự năm 2019 đã quy định bổ sung về việc: Nếu thời gian thử thách còn lại không quá 01 tháng thì có thể được rút ngắn hết thời gian thử thách còn lại.

Đây là quy định mới, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình Hội đồng phiên họp xét đối với người được hưởng án treo có thời gian còn lại chưa đến 01 tháng và có lợi cho người được hưởng án treo.

Thứ hai: Bổ sung quy định nếu người được rút ngắn thời gian thử thách vi phạm nghĩa vụ thì thời gian thử thách đã được rút ngắn không được tính để trừ vào thời gian chấp hành hình phạt tù.

Tại khoản 4 Điều 89 Luật Thi hành án hình sự năm 2019 quy định: “Trường hợp người được hưởng án treo đã được rút ngắn thời gian thử thách nhưng sau đó vi phạm nghĩa vụ quy định tại Điều 87 của Luật này và bị Tòa án quyết định buộc người đó phải chấp hành hình phạt tù của bản án đã cho hưởng án treo thì thời gian thử thách đã được rút ngắn không được tính để trừ vào thời gian chấp hành án phạt tù”.

Luật thi hành án hình sự năm 2010 và Thông tư liên tịch số 08/2012/TTLT-BCA-BQP-TANDTC-VKSNDTC ngày 14/8/2012 và Nghị quyết số 02/2018/NQ-HĐTP ngày 15/5/2018 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao không quy định về vấn đề này.

Đây là quy định mới của Luật thi hành án hình sự năm 2019 nhằm bảo đảm cho người được hưởng án treo sau khi được rút ngắn thời gian thử thách tiếp tục phải có ý thức rèn luyện, tu dưỡng, phấn đấu không vi phạm nghĩa vụ của người được hưởng án treo.

Thứ ba: Về thời hạn thành lập Hội đồng phiên họp xét rút ngắn thời gian thử thách và thời hạn mở phiên họp.

Tại khoản 4 Điều 90 Luật Thi hành án hình sự năm 2019 quy định: “Trong thời hạn 07 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ đề nghị rút ngắn thời gian thử thách, Chánh án Tòa án nhân dân cấp huyện thành lập Hội đồng và tổ chức phiên họp để xét, quyết định rút ngắn thời gian thử thách”.

Luật thi hành án hình sự năm 2019 đã quy định mới rút ngắn thời hạn thành lập Hội đồng phiên họp và thời hạn mở phiên họp so với các quy định tại Thông tư liên tịch số 08/2012/TTLT-BCA-BQP-TANDTC-VKSNDTC ngày 14/8/2012 và Nghị quyết số 02/2018/NQ-HĐTP ngày 15/5/2018 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao. Việc quy định như trên là phù hợp, bảo đảm nhanh chóng việc mở phiên họp xét rút ngắn thời gian thử thách đối với người được hưởng án treo, tạo niềm tin, động lực cho những người được hưởng án treo tiếp tục phấn đấu, chấp hành tốt nghĩa vụ của mình.

Như vậy, về điều kiện, trình tự, thủ tục rút ngắn thời gian thử thách của án treo được quy định tại Thông tư liên tịch số 08/2012/TTLT-BCA-BQP-TANDTC-VKSNDTC ngày 14/8/2012 và Nghị quyết số 02/2018/NQ-HĐTP ngày 15/5/2018 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao cần sớm được sửa đổi để phù hợp với các quy định của Luật thi hành án hình sự năm 2019 nhằm bảo đảm việc áp dụng pháp luật được thống nhất.