Trao đổi nghiệp vụ: Vướng mắc trong việc xác định bản án đã được thi hành xong?

Tình huống cụ thể tác giả đưa ra như sau:

Khoản 2 Điều 70 BLHS quy định: “Người bị kết án đương nhiên được xoá án tích, nếu từ khi chấp hành xong hình phạt chính hoặc hết thời gian thử thách án treo, người đó đã chấp hành xong hình phạt bổ sung, các quyết định khác của bản án và không thực hiện hành vi phạm tội mới…”.

Trường hợp người bị kết án đã chấp hành xong hình phạt chính, hình phạt bổ sung, án phí, còn quyết định về tài sản trong bản án hình sự thì người cùng người bị kết án phải liên đới bồi thường đã bồi thường đủ toàn bộ theo quyết định của bản án.

Nội dung tình huống: Ngày 28 tháng 5 năm 2015, Tòa án nhân dân thành phố X xét xử Vàng Thái S, Hà Quang T và Phạm Văn P về tội “Cố ý gây thương tích”. Về trách nhiệm dân sự: buộc Vàng Thái S, Hà Quang T và Phạm Văn T phải liên đới bồi thường cho người bị hại số tiền 50.000.000 đồng. Ngày 27 tháng 7 năm 2017, Hà Quang T đã tự nguyện bồi thường cho người bị hại số tiền 50.000.000 đồng.

Vấn đề đặt ra là Vàng Thái S, Phạm Văn P có được đương nhiên xóa án tích hay không? Hiện nay có hai quan điểm về vấn đề này.

Quan điểm thứ nhất cho rằng: Vàng Thái S, Phạm Văn P chưa được xóa án tích do chưa chấp hành nghĩa vụ dân sự của bản án, vì: Theo quy định tại Điều 70 của Bộ luật Hình sự 2015 thì “Người bị kết án nếu từ khi chấp hành xong hình phạt chính hoặc hết thời gian thử thách của án treo, người đó đã chấp hành xong hình phạt bổ sung, các quyết định khác của bản án”. Như vậy, Bộ luật Hình sự không quy định trường hợp loại trừ việc người bị kết án chưa chấp hành hình phạt bổ sung và các quyết định khác của bản án với bất kỳ lý do gì. Việc Hà Quang T đã tự nguyện bồi thường toàn bộ nghĩa vụ theo quyết định của bản án, Vàng Thái S và Phạm Văn P chưa thi hành phần nghĩa vụ liên đới nên chưa được xóa án tích.

Quan điểm thứ hai cho rằng: Vàng Thái S, Phạm Văn P đương nhiên được xóa án tích, đây cũng là quan điểm của tác giả.

Theo quy định tại Điều 7 Nghị định số 62/2015/NĐ-CP ngày 18/7/2015 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thi hành án dân sự, đã được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 33/2020/NĐ-CP ngày 17/3/2020; Điều 1 Thông tư liên tịch số 11/2016/TTLT-BTP-TANDTC-VKSNDTC của Bộ Tư pháp, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao quy định một số vấn đề về thủ tục thi hành án dân sự và phối hợp liên ngành trong thi hành án dân sự, quy định về tổ chức thi hành án đối với nghĩa vụ liên đới thì đối với trường hợp thi hành quyền, nghĩa vụ liên đới, cơ quan thi hành án dân sự ra một quyết định thi hành án chung cho những người có quyền, nghĩa vụ liên đới. Trường hợp người được thi hành án chỉ yêu cầu một hoặc một số người trong những người phải thi hành án thực hiện toàn bộ nghĩa vụ liên đới thì cơ quan Thi hành án dân sự ra quyết định thi hành án đối với người đó. Trường hợp bản án, quyết định của Tòa án tuyên nghĩa vụ liên đới nhưng không xác định hoặc xác định rõ phần nghĩa vụ của từng người, thì trong quá trình tổ chức thi hành án, cơ quan Thi hành án dân sự có quyền yêu cầu một hoặc một số người bất kỳ có điều kiện thi hành án trong số những người phải thi hành án thực hiện toàn bộ nghĩa vụ liên đới. Người đã thực hiện thay phần nghĩa vụ thi hành án có quyền yêu cầu người có nghĩa vụ liên đới khác thanh toán lại phần nghĩa vụ mà người đó đã thực hiện thay cho họ theo quy định của pháp luật dân sự. Cũng theo quy định tại Điều 288 Bộ Luật Dân sự năm 2015, nghĩa vụ liên đới là nghĩa vụ do nhiều người cùng phải thực hiện và bên có quyền có thể yêu cầu bất cứ ai trong số những người có nghĩa vụ phải thực hiện toàn bộ nghĩa vụ. Trường hợp một người đã thực hiện toàn bộ nghĩa vụ thì có quyền yêu cầu những người có nghĩa vụ liên đới khác phải thực hiện phần nghĩa vụ liên đới của họ đối với mình.

Như vậy, khi một trong số những người bị kết án đã tự nguyện thi hành toàn bộ nghĩa vụ theo quyết định của bản án thì toàn bộ quyết định của Bản án đã được thi hành xong nên những người bị kết án đương nhiên được xóa án tích. Riêng trách nhiệm dân sự thì người đã tự nguyện thi hành án có quyền yêu cầu những người có nghĩa vụ còn lại thi hành phần nghĩa vụ liên đới của họ theo quy định pháp luật về dân sự.

Từ vướng mắc nêu trên, để tạo điều kiện cho các cơ quan tư pháp áp dụng pháp luật được thống nhất, tác giả kiến nghị cần sớm có văn bản hướng dẫn cụ thể khi áp dụng quy định tại khoản 2 Điều 70 về chế định xóa án tích.

Trên đây là ý kiến của cá nhân về vấn của cá nhân về vấn đề này. Rất mong được sự trao đổi của Quý bạn đọc./.

Kiều My – Đức Mạnh             

                                                    TAND TP. Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk