Vướng mắc trong thi hành án hình sự khi bản án sơ thẩm bị hủy

Sau khi bản án hình sự sơ thẩm bị hủy dẫn đến nhiều thủ tục tố tụng phải được thực hiện. Tuy nhiên, có một số thủ tục tố tụng cần phải thực hiện sau khi bản án sơ thẩm bị hủy chưa được quy định cụ thể trong các văn bản pháp luật, dẫn đến các cơ quan tố tụng gặp nhiều khó khăn trong quá trình thực hiện. 

Trong phạm vi bài viết này tác giả xin nêu ra khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện các thủ tục về thi hành án hình sự và quyết định hình phạt khi xét xử sơ thẩm lại. 

[Description: Khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện thi hành án dân sự liên quan đến xử lý TSBĐ của các TCTD | Tài chính Tiền tệ]

Ảnh minh họa

Tác giả xin nêu một ví dụ: Ngày 29/9/2020, Trần Trung K bị TAND huyện M đưa ra xét xử về tội “Vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên” theo quy định tại điểm đ khoản 1 Điều 227 của Bộ luật hình sự, tuyên phạt K 06 (sáu) tháng tù nhưng cho hưởng án treo. Thời gian thử thách là 01 (một) năm, kể từ ngày tuyên án sơ thẩm.

Sau khi bản án trên có hiệu lực pháp luật, ngày 04/11/2020 Chánh án Tòa án nhân dân huyện M ra Quyết định thi hành án hình phạt tù cho hưởng án treo đối với K.

Ngày 13/5/2021, Chánh án Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng kháng nghị giám đốc thẩm đối với bản án sơ thẩm đề nghị Ủy ban thẩm phán Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng hủy bản án sơ thẩm để điều tra, xét xử lại theo đúng thẩm quyền. 

Ngày 29/6/2021, K chấp hành xong thời gian thử thách của người được hưởng án treo (Có giấy chứng nhận chấp hành xong thời gian thử thách của án treo). Ngày 08/7/2021, Ủy ban Thẩm phán TAND cấp cao tại Đà Nẵng tuyên hủy toàn bộ bản án sơ thẩm.

Vấn đề đặt ra tại đây là do bản án sơ thẩm bị tuyên hủy nên việc thi hành án phạt tù cho hưởng án treo của K cần phải áp dụng thủ tục như thế nào và sau này quá trình xét xử sơ thẩm lại K tiếp tục bị kết án thì việc chấp hành án (01 năm thử thách) của K có được xem xét trong việc quyết định hình phạt không ? Vì Luật thi hành án hình sự, Bộ luật tố tụng hình sự, Bộ luật hình sự không quy định và cũng chưa có văn bản nào hướng dẫn về nội dung này.

Để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc nêu trên, theo quan điểm của tác giả, Tòa án nhân dân tối cao cần có văn bản hướng dẫn để áp dụng thống nhất, nội dung theo hướng:

- Đối với các quyết định thi hành án hình sự đã được thi hành xong nhưng sau đó bản án mà Tòa án làm căn cứ để ra quyết định thi hành án hình sự bị cấp có thẩm quyền tuyên hủy thì Tòa án đã ra quyết định thi hành án hình sự đó ra Quyết định hủy quyết định thi hành án hình sự, quyết định hủy trên phải được gửi đến cơ quan Thi hành án hình sự đã cấp giấy chứng nhận chấp hành xong thời gian thử thách của án treo, trên cơ sở của Quyết định hủy quyết định thi hành án hình sự thì Cơ quan thi hành án hình sự hủy giấy chứng nhận chấp hành xong thời gian thử thách của án treo.

- Đối với bị án đã có thời gian chấp hành án phạt tù nhưng cho hưởng án treo, nhưng sau đó bản án mà bị án thi hành bị cấp có thẩm quyền tuyên hủy, sau xét xử sơ thẩm lại thì thời gian đã chấp hành án phạt tù của bị cáo trước đó được xem xét để trừ vào thời gian chấp hành án phạt cải tạo không giam giữ (01 ngày chấp hành án phạt tù bằng 03 ngày cải tạo không giam giữ), trừ vào thời gian thử thách của án treo hoặc được trừ vào thời gian chấp hành án phạt tù (01 ngày chấp hành án phạt tù bằng 01 ngày tù). Cụ thể như sau:

+  Đối với bị án đã chấp hành xong hình phạt tù nhưng được hưởng án treo, sau xét xử sơ thẩm lại nếu bị tuyên hình phạt cải tạo không giam giữ thì thời gian đã chấp hành án phạt tù nhưng cho hưởng án treo trước đó được trừ vào thời gian chấp hành án của bản án sau (03 ngày cải tạo không giam giữ bằng 01 ngày chấp hành hình phạt tù nhưng cho hưởng án treo).

+ Đối với bị án đã chấp hành xong hình phạt tù nhưng được hưởng án treo, sau xét xử sơ thẩm lại nếu tiếp tục bị tuyên hình phạt tù nhưng cho hưởng án treo thì thời gian đã chấp hành án phạt trước đó được trừ vào thời gian chấp hành án của bản án sau.

+ Đối với bị án đã chấp hành xong hình phạt tù nhưng được hưởng án treo, sau xét xử sơ thẩm lại bị tuyên phạt tù thì thời gian chấp hành hình phạt tù nhưng cho hưởng án treo được trừ vào thời gian chấp hành hình phạt tù (01 ngày chấp hành hình phạt tù nhưng cho hưởng án treo bằng 01 ngày tù).

Trên đây là ý kiến liên quan đến vướng mắc trong thi hành án hình sự khi bản án sơ thẩm bị hủy. Rất mong các đồng nghiệp và bạn đọc đóng góp ý kiến.

Phạm Công Đức – Võ Đức Hợi

                                                                   TAND huyện M’Đrắk